اصول کافی (2جلدی)

مقام معظم رهبرى، در پیام خود به کنگره بین المللى مرحوم کلینى( ره)، در باره این تصحیح، چنین فرمودند:« به نظر این‏جانب، چاپ عرضه شده به مناسبت این گنگره، به خاطر تصحیح فنى بسیار خوب، مراجعه دقیق به نسخه‏ هاى اصلى، ذکر گسترده نسخه ‏بدل‏ها، جدا کردن اسانید از متن روایات و مزایاى دیگر، اثر برجسته و ارزش‏مندى است که با سلیقه به کار رفته در آن، ان‏شاءالله، یادگارى ماندگار خواهد بود.» برخى از روایات کافى که ظاهراً به ‏صورت مرسل نقل شده، از طریق مشابه‏ یابى، مسند گردیده است؛ به‏طور مثال، سند روایت شماره ۱۹۴۲ که به این صورت است:« عنه عن ابن فضال عن ابن بکیر عن بعض اصحابنا عن ابى عبد الله( ع)» و به تعبیر رجالیون، به ارسال مبتلاست، با مشابه ‏یابى معلوم شده است که مرحوم کلینى متن همین روایت را در حدیث شماره ۲۴۲۷، با یک سند دیگرى که مشکل ارسال ندارد، نقل کرده است. مشابه ‏یابى در حوزه متن، داراى فوایدى است که یکى از آنها، شناخت تحریفات مى‏باشد؛ به‏ عنوان مثال، روایتى در کتاب فضل القرآن کافى داریم که مى‏گوید: قرآن نازل شده بر پیامبر، مشتمل بر ۱۷ هزار آیه بوده است. برخى، این روایت را مستمسک قرار داده و به شیعه اشکال وارد مى‏کنند که شما قائل به تحریف قرآن هستید. با مشابه‏ یابى در مرحله مقابله با نسخ، معلوم شده است که در دو نسخه از نسخه ‏ها، خلاف این متن گزارش شده و تعبیر« عشر» ندارد و به‏صورت« سبعه آلاف»( هفت هزار) آمده است. چون تعارض روایات فقهى امرى کاملاً طبیعى است و مرحوم کلینى، طبق مبناى خود، به برخى روایات معارض اشاره نکرده است، در این اثر در مشابه‏ یابى، در صورت برخورد اختلاف حدیث با روایات معارض، در پانوشت آمده است تا مخاطب وقتى به این گروه از مصادر مراجعه مى‏کند، بتواند به احادیث معارض هم دست یابد. ۱. در اصل قواعد سندشناسى کافى، چون سعى شده سبک‏ شناسى اسناد کافى در تعلیقات به خوبى نمود پیدا کند؛ ۲. در قواعد و قوانین شناخت تحریف؛ در واقع، اگر کسى با هدف استخراج قواعد تحریف و تصحیف، به این مجموعه رجوع کند، مى‏تواند مجموعه ‏اى از قواعد تحریف و تصحیف را براى تعامل با دیگر اسناد کتب حدیثى شناسایى نماید. براى شرح الفاظ مبهم، به کتب لغت و شروح مراجعه شده است و در این خصوص، اولویت‏ بندى بر حسب تاریخ و اعتبار آن کتب بوده است، لذا در مرحله اول، به صحاح جوهرى و نهایه ابن اثیر و در مراحل بعدى به مصباح المنیر، قاموس المحیط و لسان العرب مراجعه شده است و سعى بر این بوده است که در شرح الفاظ، معناى لفظ با توجه به سیاق حدیث ذکر شود. به لحاظ شکلى براى کتاب‏ها، ابواب و احادیث« الکافى»، شماره مسلسل گذاشته شده و این موضوع، براى اولین بار در چاپ این کتاب اتفاق افتاده است. سندها از متن روایت جدا و با قلم( فونت) متفاوتى چاپ شده است، چون براى برخى افراد که به این کتاب مراجعه مى‏کنند، فقط سند مهم است و برخى هم اصلاً با سند کارى ندارند و مى‏خواهند روایت را ببینند و این مسئله، به هر دو گروه کمک مى‏کند. از آن‏جا که مرحوم کلینى، گاهى بیاناتى را به‏ عنوان توضیح، در ذیل روایت آورده، تمام بیانات وى، چپ‏ چین و قلمش ریزتر شده است تا مخاطب بداند این مطلب، خارج از روایت است.