جشن تکلیف نوجوانان

<h۱>اشـاره انقلاب شکوهمند اسلامى ایران، جنبشى معنوى براى رسیدن به اسلام ناب محمدى(صلى الله علیه وآله) بود. در این حرکت الهى، بسیارى از شیوههاى ارزشمند و سنتهاى نیکوى از یاد رفته، زنده شد و شیوهها و سنتهاى ناپسند، از جامعه اسلامى رخت بربست. «جشن تکلیف» از شیوههاى ارجمند و سنتهاى در خور ستایش است که برگزارى آن پس از انقلاب اسلامى رواج یافت. اکنون در مدارس، شهرها و آبادیهاى این مرز و بوم، شاهد جشنهاى زیبا و دلپذیرى با عنوان «جشن تکلیف» هستیم. این سنت ارزنده و آموزنده، در خانهها نیز برگزار مىشود و بدین ترتیب، بسیارى از فرزندان ایران اسلامى، با این سنّت والا گام در وادى مقدس تکلیف گذاشته، به قافله نور مىپیوندند. دانشمند بزرگ، عارف وارسته و انسان نمونه، «سید بن طاووس»نخستین کسى است که این «سنّت حسنه» را بنیاد نهاد و روز تشرف به تکلیف را عید اعلام کرد. او در این باره مىنویسد: یکى از چیزهایى که خداوند جلّ جلاله مرا بدان رهنمون شد و تاکنون کسى را نیافتهام که در این باره با من سخنى بگوید، بزرگداشت هنگام تشرف به تکلیف و فضایل بزرگ آن است، تا آنجا که همه ساله فرا رسیدن آن روز را جشن مىگیرم، و خداوند شرافت احیاى مراسم آن و سپاس و ستایش و ثناى خورشیدها، ماهها و ستارگان آن را به من عنایت مىفرماید. این مربى بزرگ در اثر جاودانه اش «کشف المحجه» به فرزندش پیش از رسیدن به سن تکلیف، مىنویسد: فرزندم، محمّد! هنگامى که خداوند تو را به شرف عقل مفتخر گردانید و تو را شایسته همنشینى و گفتگو با خود و حضور در پیشگاه اقدسش دانست، این هنگام را یادداشت کن و آن را برترین و بهترین «عیدها» بدان و سالگشت تکلیف را جشن بگیر و خداى را سپاس گوى که گوهر عقل را به تو هدیه کرده است. من اگر هنگام فرا رسیدن تکلیف زنده بودم، آن روز را عید قرار مىدهم و به شکرانه آن انفاق مىکنم. و اگر پیش از رسیدن به این آرزو زندگى را بدرود گفتم، به تو و دیگران وصیت مىکنم که روز بالغ شدن و به تکلیف رسیدن را عید بدانید و به شکرانه این موهبت الهى انفاق کنید. سید بن طاووس(قدس سره) به این آرزو مىرسد و به شکرانه این فضل بزرگ، هنگام تشرف فرزندش «محمد» به تکلیف و پانهادن او به وادى نور را جشن مىگیرد و کتابى زیبا در این باره مىنگارد که در نخستین فصل آن چنین آمده است: چون وقت تشرف فرزندم محمد به این فضیلت رسید و او به انوار عقل منوّر گردید، روز پنجشنبه نهم ماه محرّم سال ۶۵۹ بود و من همراه با خانواده در مهمانسراى ربّانى علوى «نجف اشرف» بودیم. آن روز فرزندم محمّد، پانزده سال تمام از سنین عمرش گذشته بود، که خداوند متعال جلّ جلاله اقبال و انعام خود را بر ما و او تمام کرد. منجّم معتبرى را در خانه خود در جوار مشهد مولایمان حضرت على صلواتاللّه علیه حاضر کردم تا وقت و ساعت ولادت او را معین کند. تاریخ ولادت او دو ساعت و پنج دقیقه روز مذکور بود. در این لحظه بقدر توان، سپاس خداوند جلّ جلاله را به جا آوردم که این فرزند را بدینجا رساند و ما را به نعمت کرامتى که براى او برگزید، رهنمون شد. سیّد بن طاووس که از مربیان بزرگ و چهرههاى والا و کم نظیر علماى شیعى است، لحظه تکلیف را برترین لحظهها و بزرگترین عیدها دانسته و انسان را به بزرگداشت آن مىخواند. راستى آیا لحظهاى زیباتر و شیرینتر از لحظه ورود در وادى نور و ارتباط با خالق زیباییها وجود دارد؟! آن بزرگوار سنت نیکوى «جشن تکلیف» را بنیاد نهاد و این افتخار را در تاریخ اسلام به نام خود ثبت کرد. با همه گسترشى که این سنت گرانقدر در جامعه اسلامى ما یافته است، کتابى که ابعاد «جشن تکلیف» را بنمایاند و جایگاه والاى آن را بازگوید و مربیان و اولیاى فرزندان را با چگونگى آن آشنا کند و عزیزانى را که پا به عرصه تکلیف مىگذارند در آشنایى به وظایفشان یارى رساند، نگاشته نشده است. امید آنکه، به لطف خداوند، این نوشتار به شکوفایى هر چه بیشتر استعدادهاى انسانى نونهالان کشورهاى اسلامى کمک کند و راه را براى نگارش کتابهاى بهتر در این زمینه هموار سازد. محمدی ری شهری ۱۳۷۳/۸/۲۱