شکر و گذشت

شکر و گذشت

حمزه عبدی

کتاب «شکر و گذشت در متون اسلامی و روان شناسی»، که به بررسی، مفهوم شناسی، شناخت عوامل، آثار و نیز ابزارها و مداخلات آنها از دیدگاه متون اسلامی و متون روان شناختیِ این دو فضیلت در متون دینی و اخلاقی می‌پردازد، در صدد است تا با کمک متون دینی، به جریان‌سازی شکر و گذشت در جامعه دامن زده و پژوهش‌های علمی را رونق بخشد.

فضایل و توانمندی‌ها افزون بر رساندن افراد به منش نیکو، کارکردهای فراوانی در ارتقای سلامت روان، بهزیستی روانی، رضایتمندی و حتی مقابله با فشارهای روانی دارند. از همین رو، در سال‌های اخیر، توجه فراوانی به اینها شده است.

به باور نویسنده، دو فضیلت «شکر» و «گذشت» از جمله فضیلت هایی ارزشمند در متون دینی و اخلاقی هستند که مانند دو روی یک سکه عمل می کنند.

این دو فضیلت مورد توجه روان شناسان مثبت نگر نیز بوده و جزو توانمندی های منش قرار گرفته اند.

شکر و گذشت به ترتیب در زیر مجموعه دو فضیلت “تعالی” و “اعتدال” طرح شده‌اند.

با کمک متون دینی می‌توان به جریان‌سازی شکر و گذشت دامن زد و پژوهش های علمی را رونق بخشید. از این رو در این اثر، تقارن این دو، مفهوم شناسی، عوامل، آثار و نیز ابزارها و مداخلات آنها از دیدگاه متون اسلامی و متون روان شناختی بررسی گردیده است.

فصل‌های کتاب:

فصل اول:  شکر و گذشت، مفاهیم متفاوت اما متقارن

فصل دوم:  شکر (تشکر)

فصل سوم:  گذشت

برشی از کتاب:

شکر، توانمندی‌ای است که می‌‌تواند خوبی‌‌هایی را که دیگران نسبت به ما انجام می‌‌دهند، مورد توجّه قرار دهد و گذشت، توانمندی‌‌ای است که می‌‌تواند بدی‌‌هایی را که دیگران نسبت به ما انجام می‌‌دهند، مورد توجّه قرار دهد و آثار زیانبار آن را کم کند؛

امّا نکتۀ بسیار مهم و اساسی، این است که خوبی و بدی دیگران نسبت به ما همانند دو روی یک سکّه هستند و در نتیجه واکنش به این دو – یعنی تشکّر و گذشت – نیز دو روی یک سکّه اند (جان‌بزرگی، پسندیده، آذربایجانی، زیر چاپ). از آن جا که تمرکز بر اشتباهات، از مهم‌ترین عوامل خشم و نارضایتی، و نیز از مهم‌ترین موانع گذشت است، «جهت‌‌دهی توجّه به خوبی‌‌ها» که ریشۀ تشکّر و قدردانی است، می‌‌تواند یک راهبرد اساسی برای تسهیل گذشت باشد؛ چراکه توجّه به احسان و خوبی می‌‌تواند از شدّت و سیطرۀ فضای منفی بکاهد و گذشت را آسان کند. این حقیقت، ارتباط و پیوستگی این دو مفهوم را به یکدیگر نشان می‌دهد.

بنا بر این، باید هر دو عنصر «گذشت» و «قدردانی» را با هم در نظر گرفت. حذف قدردانی و توجّه به احسان طرف مقابل، امکان گذشت را به شدّت کاهش می‌دهد.