گزیده دانش نامه امام حسین علیه السلام

گزیده دانش نامه امام حسین علیه السلام

کتاب شانزده جلدىدانش نامه امام حسین(ع)که با همّت حضرت آیت اللّه رى شهرى دام ظله و با همکارى گروهى از اندیشوران پژوهشکده علوم و معارف حدیث ، طى سالیانى پر تلاش به انجام رسیده و در سال ۱۳۸۸ به زیور طبع آراسته شده ، از متقن ترین منابعى است که از آغاز تا انجام زندگى شخصى ، اجتماعى و سیاسى و… سیدالشهدا(ع) را مورد توجه قرار داده و با ملاحظه دقیق آیات قرآنى و هزاران گزارش روایى و تاریخى و نقد ، پالایش و تنظیم کارآمد آنها توانسته است در معرفى یکى از مهم ترین چهره هاى آسمانى و تاریخ ساز ، خلأی بزرگ را مرتفع نماید.

در معرفى این کتاب ، یادآورى نکات زیر ، لازم به نظر مى رسد : ۱. چهارده بخش از پانزده بخش دانش نامه امام حسین(ع) و بالغ بر ۹۰ درصد فصل ها و ۷۰ درصد عنوان هاى فرعى و به همین میزان از تحلیل ها و مقالاتِ مندرج در متن اصلى ، در این گزیده ، آورده شد ؛ ۲. آنچه بیش از همه مشمول تلخیص و گزینش قرار گرفته ، روایات و گزارش هاى تاریخى متنوّعى است که با موضوع مشابه ، ذیل فصل هاى آن دانش نامه گسترده ، گرد آمده است ؛ ۳. جامع ترین و گویاترین متن ها ، از منابع معتبرتر ، در ذیل هر عنوان ، انتخاب گردید ؛ ۴. غالب توضیحات مندرج در پانوشت ها ، حذف شد ؛ ۵. در پانوشت ، به ذکر حداکثر دو منبع داراى اعتبار بیشتر ، براى هر متن ، اکتفا گردید. با این همه ، بخش هاى چهارده گانه این کتاب ـ که گزارش اجمالى آنها در پى خواهد آمد ـ از جامعیت این اثر در عین اختصار حکایت مى کند. ضمنا این نکته نیز یادآورى مى شود که به دلیل اهمیت فوق العاده موضوع عاشورا و ضرورت نقل رخدادهاى مربوط به آن از منابع معتبر ، گزارشى تحلیلى از کتاب ها و مصادر این واقعه تاریخ ساز ، به دنبال مقدمه و پیش از ورود به بخش یکم آورده شده است. بخشی از مقدمه کتاب در مقدمه کتاب، بخش های مختلف کتاب، اینگونه معرفی شده است: بخش یکم : زندگى خانوادگى امام حسین(ع) در بخش نخست این دانش نامه ، چگونگى تولّد ، نام گذارى ، ویژگى هاى ظاهرى ، چگونگى پرورش ، ازدواج و شمارِ فرزندان امام حسین(ع) ، مورد بررسى قرار گرفته است. بخش دوم : فضیلت ها و ویژگى هاى امام حسین(ع) در این بخش ، ابتدا به ملاک انتخاب گزارش هاى مربوط به فضایل امام حسین(ع) و مهم ترین کمالات مشترک میان امامان علیهم السلام و بارزترین ویژگى هاى سید الشهدا اشاره شده است. سپس فضایل مشترک میان ایشان و سایر اهل بیت علیهم السلام ، فضایل مشترک میان آن حضرت و برادرش امام حسن(ع) ، فضایل ویژه امام حسین(ع) ، مکارم اخلاقى ، امام حسین(ع) ، ویژگى هاى ایشان در عبادت و شمارى از کرامات آن حضرت ، ارائه مى شود. بخش سوم : دلایل امامت امام حسین(ع) و فرزندانش در این بخش ، ابتدا نکاتى در باره این که امامت از مناصب الهى و در ادامه منصب نبوّت است ، ارائه شده و سپس ، ره نمودهاى خداوند متعال ، روایاتى از پیامبر خدا صلى الله علیه و آله و روایاتى از سایر امامان علیهم السلام در باره امامت امام حسین(ع) و استمرار امامت در نسل ایشان و نیز روایاتى در مورد وصیت هاى ایشان ، گزارش گردیده است. گفتنى است که احادیث این بخش ، به دلیل آن که اعتقادى شمرده مى شوند ، از نظر سند ، مورد ارزیابى قرار گرفته اند و احادیثى که از اعتبار لازم برخوردار نبوده اند ، به عنوان مؤید ، در کنار احادیث معتبر آمده اند. بخش چهارم : امام(ع) پس از پیامبر صلى الله علیه و آله تا شهادت پدر در آغاز این بخش ، تحلیلى از زندگى امام حسین(ع) در این دوران ، یعنى از هفت سالگى تا ۳۶ سالگى ایشان ، ارائه شده است. سپس به نکات قابل توجّهى از زندگى ایشان در این مقطع از تاریخ اسلام که مصادف با دوران خلفاى پس از رسول خدا صلى الله علیه و آله است ، اشاره گردیده است. بخش پنجم : امام حسین(ع) پس از شهادت پدر تا قیام عاشورا در تبیین این مقطع از تاریخ زندگى امام حسین(ع) (۴۰ ـ ۶۱ ق) که بخشى از آن، مقارن با امامت برادرش امام حسن(ع) بود ، سه موضوع مهم ، یعنى : رفتارشناسى امام(ع) در دوران امامت برادر ، موضع گیرى هاى ایشان در برابر حکومت معاویه و نیز ولایت عهدى یزید ، گزارش شده است. بخش ششم : پیشگویى در باره شهادت امام حسین(ع) در این بخش ، خبرهاى آسمانى پیش گفته شده در باره شهادت امام حسین(ع) ، و پیشگویى هاى رسول خدا و امیر مؤمنان امام على(ع) و دیگر شخصیت ها در باره شهادت امام حسین(ع) در قالبى نظام یافته ارائه شده است. علاوه ، قطعیت صدور این دسته از روایات مورد تأکید قرار گرفته و توضیح داده شده که مقدَّر بودن شهادت حضرت و پیشگویى آن ، منافاتى با اراده و اختیار او ندارد. بخش هفتم : خروج امام حسین(ع) از مدینه تا ورود به کربلا در آغاز این بخش ، تحلیل نسبتا جامعى در باره زمینه ها و اهداف قیام امام حسین(ع) آمده است و پس از آن ، مسائل مهمّى مانند : امتناع امام(ع) از بیعت با یزید ، خروج امام(ع) از مدینه ، فعّالیت هاى ایشان در مکّه ، اعزام مسلم(ع) به عنوان نماینده خود به کوفه ، و شهادت مُسلم و جمعى دیگر از یاران امام(ع) و نیز زندانى شدن شمارى دیگر از آنان ، پیشنهادهاى مختلف به امام(ع) مبنى بر نرفتن به کوفه ، و حرکت امام(ع) به سوى کربلا گزارش شده و نهایتا با تحلیلى در باره ارزیابى سفر امام(ع) به عراق و نهضت کوفه این بخش به پایان مى رسد. بخش هشتم : از رسیدن امام حسین(ع) به کربلا تا شهادت ایشان در این بخش ، متون مربوط به حادثه جان گداز عاشورا از آغاز ورود امام حسین(ع) به کربلا تا شهادت یاران ، فرزندان ، برادران ، فرزندان برادر ، فرزندان خواهر ، فرزندان عمو و سرانجام، شهادت خودِ حضرت ، به تفصیل ، گزارش شده است. بخش نهم : وقایع پس از شهادت امام حسین(ع) در بخش نهم ، حوادثى که پس از شهادت امام حسین(ع) در کربلا به وقوع پیوست ، پدیده هاى خارق العاده اى که در منابع معتبر گزارش شده ، چگونگى دفن شهدا ، سرنوشت سرهاى مقدّس شهدا و کراماتى که از سر مقدّس سید الشهدا(ع) دیده شد ، چگونگى حرکت خاندان ابا عبداللّه(ع) از کربلا به کوفه و از کوفه تا شام و بازگشت آنها از شام به مدینه ، ارائه مى شود. بخش دهم : بازتاب شهادت امام حسین(ع) و فرجام کسانى که در کشتن او و یارانش نقش داشتند در بخش دهم ، متن گزارش هاى مربوط به بازتاب شهادت سید الشهدا و یارانش در میان شخصیت هاى برجسته آن روز جهان اسلام و نیز در میان قاتلان آنها و در جامعه عراق و حجاز مطرح مى گردد و در ادامه سرنوشت شوم کسانى که در این حادثه نقش داشتند و نیز مردمى که از یارى کردن امام(ع) سر باز زدند ، تبیین مى شود. بخش یازدهم : عزادارى و گریه براى امام حسین(ع) بخش یازدهم با تحلیلى مهم و کاربردى در باره فلسفه استمرار عزادارى براى سید الشهدا(ع) و آثار و برکات آن ، ویژگى هاى مجالس عزادارى هدفمند ، و آسیب شناسى عزادارى براى امام حسین(ع) ، آغاز مى گردد. در ادامه ، احادیث متعددى در سفارش به عزادارى ، مصیبت خوانى و گریستن و گریاندن براى سالار شهیدان و معرفى نخستین عزاداران امام(ع) پس از واقعه کربلا ، اهمّیت ویژه روز عاشورا و آداب این روز و نیز سوگمندى جهان آفرینش و در پایان ، سیر تاریخى مراسم عزادارى حسینى از قرن اوّل هجرى تا عصر حاضر ، ضمن تحلیلى خواندنى ، پیش روى پژوهشگران قرار مى گیرد. بخش دوازدهم : زیارت امام حسین(ع) بخش دوازدهم با درآمدى مشتمل بر مبحث واژه شناسى «زیارت» ، ریشه یابى آن در فطرت ، زیارت زندگان و مردگان از نگاه اسلام ، تشویق متون روایى به زیارت قبور پیامبر خدا و اهل بیت علیهم السلام ، فضیلت زیارت امام حسین(ع) و مهم ترین آداب و آسیب شناسى آن آغاز و با ارائه احادیث مربوط به فضایل زیارت قبر سید الشهدا(ع) ، آثار و برکات آن ، هشدار نسبت به ترک آن ، حضور فرشتگان و ارواح انبیا و اولیاى الهى در مزار امام(ع) ، آداب زیارت حضرت و برخى زیارت نامه ها و موضوع نایب گرفتن جهت زیارت امام حسین(ع) به پایان مى رسد. بخش سیزدهم : مزار امام حسین(ع) در این بخش ، پس از تبیین تاریخچه حرم حسینى ، احادیثى در باره فضیلت مزار امام حسین(ع) و برکات تربت مزار حضرت گزارش مى گردد. بخش چهاردهم : حکمت ها(ع) این بخش که بخش پایانى گزیده امام حسین(ع) است با شمارى از کلمات گهربار سالار شهیدان(ع) زینت یافته است. این روایات که در شش باب تنظیم شده به حکمت هاى عقلى و علمى و حکمت هاى اعتقادى ، سیاسى ، عبادى ، اخلاقى و عملى و حکمت هاى جامع پرداخته اند.